Paasgebruiken en een Viooltje

Wat hebben Pasen en Viooltjes met elkaar te maken? Wel, voor mij horen Viooltjes bij de Lente en Pasen luidt altijd het begin van de Lente in. Vandaar hier een mooi plaatje van een Vioolpopje dat ik onlangs maakte op bestelling:

Pasen is een feest dat al eeuwen wordt gevierd. Voor mij is het het feest van de Opstanding. Een Christelijk feest dus. Dat staat voor mij voorop. Maar voor onze jaartelling waren er in ons land in de lente ook al de Germaanse vruchtbaarheidsfeesten in het voorjaar en die zijn nu eigenlijk samengesmolten met het Paasfeest.
Aan de hand van een aantal symbolische attributen zal ik daar meer van vertellen.
Met Palmpasen hebben we het fenomeen van de palmpaasstok: een kruisvormige versierde tak met allerlei lekkers. Wat zitten daar voor symbolen in?
Het Kruis staat van oudsher symbool voor de levensboom, maar is ook het symbool van Christus, die gekruisigd werd.
Een Haan bovenop de stok: de Haan voor vruchtbaarheid en vooral als boodschapper van de nieuwe dag, maar in de Christelijke traditie staat de Haan ook voor de verloochening van Christus door Petrus (de Haan kraaide toen Petrus driemaal had verklaard Jezus niet te kennen, hoewel hij een leerling van Jezus was...).
Verder zitten er de kleuren geel en groen in: teken van nieuw leven en Lente.
De groene (buxus)takjes staan symbool voor nieuw leven, onsterfelijkheid, en in de Christelijke traditie wordt ook verwezen naar de Palmtakken waarmee Jezus feestelijk werd ingehaald in Jeruzalem.
Drie Eieren horen er aan de paastak te hangen: eieren worden gezien als symbool voor vruchtbaarheid en nieuw leven en dat geldt in feite ook in de Christelijke traditie: symbool voor de wederopstanding van Christus, die na drie dagen uit het graf herrees. Het getal staat voor de drie-eenheid van Vader, Zoon en Heilige Geest.
Vaak worden er ook rozijnen of andere gedroogde vruchten aan de tak gehangen als symbool voor zaaddragers en nieuw leven. De rozijnen (30 stuks) staan ook symbool voor de 30 zilverlingen die Judas Iskariot kreeg voor zijn verraad ten opzichte van Jezus.
Ik vind het heel bijzonder om stil te staan bij wat de betekenis is van al deze dingen. Een enkel symbool kan een heel diepe betekenis hebben. Iedereen kan er uithalen wat hem of haar het meest aanspreekt. Het gaat hier om heel oude tradities en die zouden in ere gehouden en doorverteld moeten worden.

Voor wat betreft de Paosbuul het volgende. In veel plaatsen werd vroeger Pasen uitbundig gevierd met eieren en noten. In de Paosbuul kon je dat mooi meenemen naar de centrale plaats waar dat feest in een dorp of gemeenschap werd gevierd, namelijk op de Paasweide, de Paasbergen of de Paasheuvel. Die namen kom je nog steeds tegen in de verschillende dorpen, vooral in het Noorden en Oosten van het land. Het was vaak een hooggelegen plek, omdat daar ook het Paasvuur werd ontstoken en dat moest tot in de wijde omtrek worden gezien. Dat waren vuren die symboliseerden dat het oude en dorre van de winter en de herfst verleden tijd waren en dat de lente, het nieuwe leven, kon worden ingeluid met een vreugdevuur. Op de Paasweide zelf werden spelletjes gespeeld, zoals "eier tikken" en "neutieschieten".
Het spel met de eieren en de noten (neuties) werd vaak door de mannen gespeeld en die waren behoorlijk fanatiek. Het ei tikken ging als volgt: de deelnemers hielden ieder een ei in de vuist, zo dat het nog net zichtbaar was. Dan probeerden ze met hun eigen ei het ei van de ander kapot te tikken. Regel was wel dat je alleen met de bolle kant op de bolle kant van het ei van de ander mocht tikken of met de spitse kant op de spitse kant van het ei van de medespelers. Wie het langst zijn ei heel hield had gewonnen. De stukgeslagen (hardgekookte) eieren werden opgegeten.
Het neutieschieten werd gedaan met walnoten en een ijzeren kogel. Het lijkt wel een beetje op een combinatie van knikkeren en jeu de boules. Er zijn verschillende manieren om het spel te spelen.De noten worden op een rij werden gelegd. Volgens de één horizontaal en volgens de ander juist vertikaal.  In beide gevallen is het de bedoeling dat de noten met de kogel uit de rij worden geschoten. Er wordt gespeeld tot alle noten weggeschoten zijn. Ook de noten werden na afloop verorberd.
Weet iemand of deze spellen nog gespeeld worden? Zijn er nog andere spelregels dan wat ik hier heb vermeld?

Pasen was dus een heel sociaal gebeuren met spelletjes en samen eten, waar de hele gemeenschap bij aanwezig was.

Er zijn vast meer tradities en gewoontes rond Pasen. Ik ben er heel nieuwsgierig naar. Als jullie daarover iets kunnen vertellen hou ik me graag aanbevolen en ook reacties naar aanleiding van wat ik hier heb verteld zijn van harte welkom!

Lieve groet,
Betsy